Dịch vụ ngân hàng: Đã qua thời "ăn xổi"

Nhìn vào kết quả kinh doanh quý III/2010 và 9 tháng đầu năm của một số ngân hàng lớn cho thấy nguồn thu mang lại lợi nhuận chính cho ngân hàng là chênh lệch từ lãi vay. Trong khi đó, nguồn thu dịch vụ bị sụt giảm mạnh do một số lĩnh vực bị siết lại. Sụt giảm nhiều nhất nguồn thu dịch vụ là Ngân hàng Á châu (ACB), lũy kế 9 tháng trong năm 2010, lãi từ hoạt động dịch vụ là 389,2 tỷ đồng, giảm 39% so với con số 635 tỷ đồng của cùng kỳ năm ngoái.

Một số ngân hàng có cổ đông chiến lược nước ngoài
đã chú trọng phát triển giá trị gia tăng trên nền sản phẩm ngân hàng

Nhiều loại, nhưng không bền vững

Cũng nằm trong danh sách ngân hàng bị giảm nguồn thu từ dịch vụ, lãi trong hoạt động dịch vụ quý III/2010 của Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (Sacombank) đạt 127,72 tỷ đồng, giảm 31,7% so với quý III/2009; nhưng lũy kế 9 tháng đầu năm 2010 đạt 487,77 tỷ đồng, giảm không nhiều so với mức 490,79 tỷ đồng cùng kỳ năm ngoái.

Ngoài ra, nhiều ngân hàng cũng thừa nhận nguồn thu dịch vụ năm nay không được tốt như năm ngoái và đang cảm nhận được áp lực cạnh tranh từ chính các ngân hàng nội và cả ngân hàng ngoại đang từng bước mở rộng tại Việt Nam. Theo Ts. Lê Đức Thúy, Chủ nhiệm Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, nguyên nhân khiến ACB sụt giảm mạnh nguồn thu từ dịch vụ là do Ngân hàng Nhà nước đã cấm kinh doanh vàng trên tài khoản.

Trong những năm trước, nguồn thu này đóng góp lớn vào tổng lợi nhuận của ACB. "Nguyên nhân chính khiến nhiều ngân hàng bị sụt giảm nguồn thu từ dịch vụ là do chưa đầu tư một cách nghiêm túc cho những sản phẩm, dịch vụ ngân hàng. Nhiều ngân hàng vẫn tư tưởng làm ăn "chộp giật" kiểu chợ búa, không đầu tư phát triển sản phẩm để tăng nguồn thu mà định hướng phát triển theo kiểu tìm kiếm lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất cho vay", ông Thúy nhận định.

Sacombank cũng có định hướng theo ACB nhưng do mới nên nguồn thu chưa nhiều, vì vậy không bị ảnh hưởng mạnh. Còn Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) thì đang bị cạnh tranh từ hoạt động thanh toán và tài khoản thẻ. Năm 2010 là năm Vietcombank chứng khiến sự ra đi của nhiều chủ thẻ, hoạt động thanh toán quốc tế cũng đang bị cạnh tranh.

Theo ông Thúy, đã qua thời các ngân hàng có thể mở rộng hoạt động này, kinh doanh kia để tăng nguồn thu dịch vụ. Cần phải tính chuyện mở rộng nguồn thu dịch vụ trên nền các sản phẩm ngân hàng thực sự.

Khi hầu hết các ngân hàng nội còn thờ ơ với những khoản tiền lẻ thu được từ nguồn thu qua sản phẩm dịch vụ ngân hàng thì các ngân hàng ngoại lại đẩy mạnh nguồn thu theo hướng này. Hầu hết ngân hàng nước ngoài đều bày tỏ sự hài lòng về môi trường cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng ở Việt Nam và cho biết các ngân hàng này đang ra sức chạy đua mở rộng dịch vụ bán lẻ. Từ ngày 1/1/2011, theo cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Việt Nam sẽ cho phép ngân hàng nước ngoài cung cấp các dịch vụ, sản phẩm như ngân hàng trong nước. Như vậy, từ năm 2011, ngân hàng nước ngoài và ngân hàng trong nước sẽ có cùng một sân chơi sòng phẳng. Đón đầu thời điểm này, nhiều ngân hàng ngoại đã tích cực mở rộng sự hiện diện của mình và đẩy mạnh hoạt động ngân hàng bán lẻ cả về chiều rộng và chiều sâu. Cụ thể, giữa tháng 10 vừa qua, Citibank chính thức khai trương dịch vụ bán lẻ tại Hà Nội. Trước đó không lâu, Ngân hàng Standard Chartered Bank cũng đã có động thái tương tự. Vào cuối tháng 9/2010, Ngân hàng HSBC cũng đã khai trương chi nhánh thứ 5 tại Việt Nam...

Các ngân hàng ngoại cũng tích cực mở rộng chi nhánh bán lẻ tại những thành phố lớn

Ngân hàng ngoại tăng áp lực

Mặc dù, ông Ashok Sud, Tổng giám đốc Standard Chartered Bank Việt Nam, khẳng định 90% thị phần dịch vụ vẫn thuộc ngân hàng nội nhưng thực tế, 10% thị phần còn lại chính là phần "béo bở" nhất trên thị trường bằng việc tập trung vào đối tượng khách VIP cá nhân, là bộ phận khách hàng có thu nhập khá và cao (khoảng 10 triệu đồng/tháng trở lên). Hơn nữa, trong khi các ngân hàng ngoại ra sức chạy đua thì dường như các ngân hàng nội chưa mấy để tâm. Một chuyên gia tài chính cảnh báo: "Một số dịch vụ mà các ngân hàng trong nước đang triển khai như thanh toán quốc tế, tài trợ thương mại, đầu tư dự án... rất có thể nay mai sẽ rơi hết vào tay ngân hàng ngoại, vì họ có trình độ công nghệ, trình độ quản lý và khả năng tài chính hơn hẳn".

Trên thực tế, cũng có một vài ngân hàng đã chú trọng phát triển theo hướng tạo nguồn thu bền vững từ dịch vụ như Ngân hàng Quân đội (MB), Ngân hàng An Bình (ABBank), Ngân hàng Đông Nam Á (SeAbank), Ngân hàng Xuất nhập khẩu (Eximbank)… Trong những năm qua, với định hướng từ cổ đông chiến lược nước ngoài, một số ngân hàng này đã chú trọng phát triển giá trị gia tăng trên nền sản phẩm ngân hàng từ những năm trước, tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có từ các cổ đông chiến lược để xây dựng sản phẩm phù hợp cho những đối tượng này.

Bà Cao Thị Thúy Nga, Phó tổng giám đốc MB, cho biết để tăng tỷ trọng thu nhập từ dịch vụ, ngân hàng này đã xây dựng sản phẩm đặc thù cho đối tượng khách hàng đặc thù của ngân hàng (lực lượng quân đội). Ngoài ra, MB sẽ phát triển thêm giá trị gia tăng trên nền sản phẩm internet banking, sản phẩm quản lý tài sản cho người thu nhập cao, tăng cường liên kết hợp tác với các đối tác để gia tăng thanh toán…

Cùng định hướng đó, ABBank lại tận dụng lợi thế cổ đông chiến lược là Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) để xây dựng sản phẩm dịch vụ thu hộ tiền điện với đa dạng các kênh thanh toán như: thanh toán bằng tiền mặt tại quầy giao dịch của ABBank, thanh toán qua chuyển khoản, thanh toán tiền điện tự động… Ông Nguyễn Hùng Mạnh, Tổng giám đốc ABBank, cho biết 9 tháng đầu năm, tỷ trọng thu nhập từ dịch vụ của ABBank đã cải thiện rất nhiều so với cùng kỳ năm trước (chiếm 19% tổng thu nhập, tăng 83% so với cùng kỳ năm ngoái), trong đó có đóng góp lớn từ doanh số thanh toán quốc tế đạt trên 500 triệu USD, từ phí bảo lãnh cho các nhà thầu, đặc biệt là là nhà thầu điện lực.

"Kỳ vọng trong năm 2010, nguồn thu từ dịch vụ của ABBank sẽ chiếm 22% tổng thu nhập thuần", ông Mạnh nói. Và để đạt mục tiêu này, ngân hàng sẽ phải làm nhiều việc, trong đó có việc mở rộng đối tác thanh toán mà việc ký kết với Tổng công ty điện lực Miền Nam (SPC) để cung cấp dịch vụ thu tiền điện qua mạng bưu chính tại 20 tỉnh, thành phố ở miền Nam là một bước đi cụ thể. Ngoài ra, ABBank cũng đang chú trọng phát triển các dịch vụ như bancassurance, thanh toán tiền điện, điện thoại qua ngân hàng, trung gian mua bán nhà qua ngân hàng, chứng minh tài chính du học, thanh toán qua internet banking và mobile banking…

Theo Vnbusiness