Giữ gìn nghề dệt trang phục truyền thống

Thiếu nữ Mông trong trang phục truyền thống

Bà Cứ Thị Nu, Phó Trưởng phòng Văn hóa huyện Mù Cang Chải cho biết, trang phục người phụ nữ dân tộc Mông ở Tây Bắc là một trong những nét văn hóa truyền thống được người Mông lưu giữ từ đời này qua đời khác. Hằng năm, cứ đến tháng 3, tháng 4 là bà con bắt đầu gieo trồng cây lanh và đến tháng 7, tháng 8 mới được thu hoạch. Sau khi thu hoạch, cây lanh được đem phơi nắng khoảng 1 tuần cho khô rồi mới tước sợi. Sau đó, sợi lanh được đưa vào cối giã mềm rồi nối lại, cuốn thành từng cuộn tròn và mang đi giặt cho mềm sợi lanh và giũ hết những vỏ cây tránh làm mốc sợi. Tiếp theo là công đoạn luộc sợi lanh, cho đến khi thấy sợi lanh mềm và trắng thì mang phơi nắng cho khô. Sau đó dùng guồng chia sợi lanh ra trước khi mắc vào khung cửi để dệt nên những tấm vải lanh bền đẹp. Cứ như vậy, trải qua nhiều công đoạn khi đã có vải, người phụ nữ Mông kết hợp ba kỹ thuật: Thêu, vẽ, chắp vải, tạo nên những họa tiết hoa văn nổi trên nền vải.

Chợ thổ cẩm rực rỡ sắc màu

Bà con dùng vẽ mẫu in sáp là bút vẽ được làm bằng đồng với nhiều loại bút dùng vẽ theo các đường có kích thước khác nhau. Khi vẽ xong đem vải đã in sáp ong nhuộm chàm. Sau nhiều lần ngâm, nhuộm, khi vải đã có màu sẫm thì đem nhúng vào nước sôi, sáp ong sẽ chảy ra để lại những hoa văn màu xanh lơ. Họa tiết hoa văn trên nền trang phục Mông chủ yếu là các hoa văn hình học. Đó là những đường ngang, viền đậm dài hoặc gẫy góc, tạo ra các khối hình vuông, chữ nhật, hình thoi được làm thủ công và mất rất nhiều thời gian. Rất nhiều bé gái người Mông đang học lớp 8, lớp 9 đã được mẹ dạy cách thêu thùa. Em Giàng Thị Giáy, ở bản Chế Tạo, xã Chế Tạo, huyện Mù Cang Chải chia sẻ: “Em cố gắng học thêu và tự thêu cho mình những bộ váy áo để mặc trong lễ hội. Em thấy trang phục của dân tộc mình rất đẹp, em rất thích và sẽ cố gắng học thêu cho giỏi hơn nữa”.

Tỷ mẩn trong từng đường kim, mũi chỉ

Huyện Mùa Cang Chải đã tuyên truyền vận động bà con thành lập những câu lạc bộ, tổ thêu dệt thổ cẩm. Điển hình như tổ thêu dệt thổ cẩm của phụ nữ ở xã Chế Cu Nha với gần 30 hội viên, có nhiều kinh nghiệm về nghề thêu dệt thổ cẩm nên hoạt động khá hiệu quả. Sản phẩm của chị em trong xã làm ra luôn được đánh giá cao và đang nhân rộng ra toàn huyện.