Hoa hồi bừng sáng trời Đông Bắc

Ông Triệu Văn Phòng chăm sóc cây hồi

Nụ cười rẻo cao

Bắt chuyến xe khách cuối cùng, chúng tôi đặt chân tới xã Yên Phúc - nơi được mệnh danh là “thủ phủ” của cây hồi, cách thành phố Lạng Sơn chừng 40km. Anh Linh Văn Chuyên - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Yên Phúc - tự hào cho biết: Nếu hồi xứ Lạng được người ta ví như “mỏ vàng xanh”, thì xã Yên Phúc được coi là “cái rốn” hồi xứ Lạng, bởi sản lượng, chất lượng cũng như hương vị bậc nhất, do phù hợp với khí hậu, loại đất và sinh trưởng ở địa hình cao. Ở đây, nhà nào cũng trồng hồi. Hồi được coi là di sản của tổ nghiệp để lại. Từ xưa đến nay, người dân đều sống dựa vào cây hồi. Cả xã Yên Phúc đất nông nghiệp chỉ có 1.552ha, diện tích trồng hồi đã chiếm tới 1.145ha, trong đó diện tích thu hoạch là 895,82ha. Trong 1.130 hộ dân, có trên 900 hộ trồng hồi. Thu nhập từ trồng hồi mang lại trên 50% GDP của xã. “Năm nay, hồi được mùa với sản lượng đạt 1.547,8 tấn/vụ, doanh thu trên 100 tỷ đồng. Nhờ diện tích rừng hồi lớn mà nhiều hộ đã thu về hàng trăm triệu đồng/ năm. Đáng nói hơn, trên 90% sản lượng hồi Yên Phúc được xuất khẩu sang Trung Quốc, Ấn Độ, châu Âu” - anh Linh Văn Chuyên hồ hởi chia sẻ.

Theo chân cán bộ xã Yên Phúc, chúng tôi đến nhà ông Triệu Văn Phòng (thôn Đông B, xã Yên Phúc) - một trong những hộ trồng hồi lâu năm nhất. Con đường mòn nhỏ xíu, lắt léo, dẫn chúng tôi đến ngôi nhà nằm trên sườn núi chót vót cao đến 4 - 5m so với mặt đường. Vừa tất bật chất những bao hồi to lên chiếc xe ba gác cũ kỹ để kịp chở ra phiên chợ Bãi cuối năm, ông Phòng nở nụ cười tươi trên gương mặt sạm đen khoe với chúng tôi bằng chất giọng lơ lớ: “Vụ hồi năm nay thắng lợi. Đồng bào dân tộc lại có cái Tết ấm no rồi!”. Ông Nguyễn Trung Trí - lái buôn tại thôn chợ Bãi, xã Yên Phúc - chia sẻ, mỗi năm, cây hồi cho thu hoạch 2 vụ, vụ mùa từ tháng 7 tới tháng 9 và vụ xuân vào tháng 2 và 3. Sau khi thu hái về, quả hồi tươi được cho vào lò sấy cho biến màu từ màu xanh sang màu vàng chín, rồi tiếp tục phơi khoảng 5 - 7 ngày cho khô cong để đóng vào bao. “Gia đình tôi đã kinh doanh hồi được hơn 30 năm. Năm nay, hồi được mùa, giá bán cao. Có những ngày, tôi xuất đi hàng chục tấn hồi. Nếu không đặt hàng trước với bà con, sẽ không có hồi để thu mua. Bởi chất lượng dầu cây hồi ở đây cao, chỉ 16 độ là đông, trong khi ở những nơi khác phải 12 - 13 độ” - ông Trí nói.

Chắp cánh cho hương hồi bay xa

Anh Linh Văn Chuyên cho hay, cây hồi ở đây đã trải qua nhiều thăng trầm, có lúc đắt giá không đủ để bán, nhiều lúc tưởng phải bỏ đi vì không có thị trường, bà con thất thu vì trượt giá. Đến năm 2007, chỉ dẫn địa lý hoa hồi Lạng Sơn được bảo hộ và trở thành tài sản quốc gia, thị trường hồi mới khởi sắc. Đặc biệt, cuối năm 2015, Sở Khoa học và Công nghệ Lạng Sơn đã hoàn thành xây dựng hồ sơ đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm hoa hồi Lạng Sơn tại châu Âu. Điều này giúp khẳng định thương hiệu và tránh sự xâm phạm quyền đối với sản phẩm hồi ở ngoài nước.

Để giữ vững thương hiệu hồi, huyện, xã thường xuyên tập huấn, chuyển giao kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch cho bà con. Những khu rừng hồi xanh biếc đang ngày một rộng ra với quy trình chăm sóc, thu hái và chế biến sạch. Đặc biệt, mới đây, Công ty Quế Hồi đã v a o vận động bà con trong xã thành lập các nhóm sản xuất cây hồi hữu cơ. Đồng thời, đang tìm mặt bằng để mở một hợp tác xã sản xuất và chế biến loại cây này. “Chúng tôi đang hướng tới xuất khẩu chính ngạch và xuất khẩu hồi vào những thị trường khó tính, để cây hồi có đầu ra bền vững” - ông Chuyên nhấn mạnh.

Chế biến hoa hồi khô xuất khẩu

Đem niềm vui của những người trồng hồi ở Yên Phúc, chúng tôi quay trở lại thành phố Lạng Sơn. Ông Liễu Anh Minh - Trưởng phòng Quản lý xuất nhập khẩu, Sở Công Thương Lạng Sơn - cho biết, đến nay, tổng diện tích hồi ở Lạng Sơn có khoảng 35.000ha, phân bố ở hầu hết các huyện, thành phố trong tỉnh. Trong đó, huyện Văn Quan là “vựa” hồi lớn nhất của tỉnh Lạng Sơn với gần 10.000ha, sản lượng trung bình khoảng 6.000 tấn.

Ngành Công Thương đã xây dựng Chương trình Xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu sản phẩm hồi Lạng Sơn, trong đó có hồi của Yên Phúc - Văn Quan tại các triển lãm, hội chợ lớn và trên các phương tiện thông tin đại chúng để tìm kiếm, mở rộng thị trường tiêu thụ hồi trong và ngoài nước. Qua đó, giúp các hộ nông dân nắm được tình hình thị trường xuất khẩu để sản xuất sản phẩm bảo đảm các tiêu chuẩn kỹ thuật và chất lượng phù hợp thị trường từng nước; thúc đẩy liên kết nông dân - doanh nghiệp trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm… “Lạng Sơn đang tập trung biến hồi thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực trong phát triển kinh tế. Hoa hồi xuất khẩu sẽ trở thành hướng đi đúng đắn, mang lại lợi ích kinh tế cao, cần được khai phá hơn nữa thế mạnh” - ông Minh khẳng định.

Chia tay xứ Lạng khi sương mù bao phủ, trong cái lạnh 5OC của vùng cao, chúng tôi cảm nhận được mùa xuân mới ấm no đang về với người dân Yên Phúc…