Lo vi phạm tinh vi trên thị trường chứng khoán

Nhức nhối vi phạm

9 tháng đầu năm, UBCK đã ban hành 92 quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán và TTCK đối với 50 tổ chức và 42 cá nhân, với tổng số tiền phạt 9,6 tỷ đồng. Từ đầu tháng 10 đến nay, cơ quan này liên tiếp ban hành thêm các quyết định xử phạt.

Một trong những hành vi vi phạm diễn ra nhức nhối bị UBCK phát hiện và xử phạt nặng là thao túng giá cổ phiếu.

Ngày 12/12, UBCK ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Nguyễn Trọng Đức (Tổ 14, phường Yên Nghĩa, quận Hà Đông, Hà Nội), số tiền 550 triệu đồng, do từ ngày 1/8/2016 đến ngày 25/1/2017 đã sử dụng 30 tài khoản để liên tục mua bán, tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu của Công ty cổ phần Sản xuất Xuất nhập khẩu NHP (NHP).

Trước đó, trong tháng 11, UBCK đã phạt bà Đào Thị Khuê (phường Phú Xá, thành phố Thái Nguyên) 550 triệu đồng, do đã sử dụng 20 tài khoản để liên tục mua, bán, tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu của Công ty cổ phần Tập đoàn Khách sạn Đông Á (DAH).

Ông Nguyễn Duy Phương (Tổ 4 cụm 1, phường Hạ Đình, quận Thanh Xuân, Hà Nội) bị phạt 550 triệu đồng, vì từ ngày 4/7/2016 đến ngày 14/4/2017 đã sử dụng 27 tài khoản để liên tục mua, bán, tạo cung cầu giả tạo, thao túng cổ phiếu của Công ty cổ phần Đầu tư Sản xuất và Thương mại HCD (HCD).

Một loại hành vi vi phạm khác khiến thị trường quan ngại là lãnh đạo doanh nghiệp lợi dụng lợi thế nắm bắt sớm các thông tin nội bộ về hoạt động của doanh nghiệp để giao dịch cổ phiếu nhằm thu lợi. Đơn cử, UBCK đã xử phạt bà Lưu Hải Anh (304/72 Trường Chinh, phường 13, quận Tân Bình, TP.HCM) hơn 535 triệu đồng vì đã có hành vi giao dịch nội bộ cổ phiếu SKG.

Cụ thể, trong thời gian từ ngày 20/6/2017 đến 28/6/2017, bà Lưu Hải Anh, Kế toán trưởng Công ty cổ phần Tàu cao tốc Superdong - Kiên Giang đã bán 5.400 cổ phiếu SKG trước khi Công ty công bố thông tin Quyết định 799/QĐ-CCT ngày 6/6/2017 và Quyết định 903/QĐ-CCT ngày 21/6/2017 của Chi cục Thuế huyện Phú Quốc xử phạt hành chính về thuế đối với SKG.

Trong tổng số 535 triệu đồng bị xử phạt có hơn 85 triệu đồng do bà Lưu Hải thực hiện hành vi vi phạm mà có, nên UBCK buộc bà phải nộp lại số tiền này.

Với hành vi vi phạm thao túng cổ phiếu và giao dịch nội bộ, ngoài bị xử phạt hành chính, nếu có dấu hiệu phạm tội thì sẽ bị xử lý hình sự, vì đây là 2 trong số 4 tội danh đã được quy định tại Bộ luật Hình sự.

Cần tăng quyền cho UBCK

Trước mối lo các hành vi vi phạm cả về hành chính lẫn hình sự trên thị trường chứng khoán ngày càng tinh vi, tại Diễn đàn doanh nghiệp (VBF) Việt Nam 2017 ngày 12/12, Nhóm công tác thị trường vốn đề xuất cần tăng thẩm quyền cho UBCK về điều tra, thanh tra, yêu cầu các cơ quan nhà nước khác hỗ trợ…, để đấu tranh có hiệu quả với các hành vi phạm tội, cũng như các vi phạm hành chính thông qua bổ sung những quy định mới này vào dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán đang được UBCK, Bộ Tài chính triển khai.

Đại diện UBCK cho rằng, thẩm quyền hạn chế hiện tại của UBCK đang gây khó khăn cho nhà quản lý trong làm rõ các hành vi vi phạm để xử lý đảm bảo tính răn đe.

Bà Lê Thị Việt Nga, Chánh Thanh tra, UBCK cho biết, bản chất của hành vi thao túng chứng khoán và giao dịch nội gián là sự thông đồng và cấu kết, nên khi UBCK tiến hành thanh tra, kiểm tra các tài khoản, thì phải chứng minh được sự thông đồng. Tuy nhiên, với thẩm quyền hiện tại, UBCK chưa thể xác định được quan hệ nhân thân để chứng minh mối quan hệ giữa các tài khoản, cũng như luồng tiền chuyển qua lại giữa các nhóm tài khoản…

Liên quan đến hướng tăng thẩm quyền cho UBCK, ông Vũ Quang Việt, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, UBCK cho biết, nội dung đề xuất này trước đó đã được đưa ra Quốc hội nhưng không được thông qua. Mặt khác, tại nhiều quốc gia, quyền khởi tố của UBCK không phải là quyền độc lập, mà phải có sự kết hợp với Bộ Tư pháp và cơ quan công tố. Việc đề xuất trao quyền khởi tố, điều tra cho UBCK một cách độc lập sẽ khó khả thi.

Bởi vậy, tại dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán, UBCK không bổ sung nội dung về tăng thẩm quyền điều tra cho UBCK, nhưng đề xuất bổ sung một số quyền tiền điều tra như quyền xác minh thông tin; quyền xác minh dòng tiền; quyền yêu cầu các cơ quan, tổ chức có liên quan đến làm việc theo yêu cầu của UBCK.

Việc này không chỉ góp phần đấu tranh có hiệu quả với các hành vi vi phạm trên TTCK, qua đó giúp thị trường phát triển lành mạnh, mà quan trọng hơn là còn mang lại niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước để họ yên tâm tham gia thị trường.