Luật Quản lý ngoại thương: Còn nhiều vướng mắc về thủ tục hải quan

Ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Vụ trưởng Vụ Pháp chế thông tin về những điểm mới trong Luật Quản lý ngoại thương cho các đại biểu tham dự

Đảm bảo sự linh hoạt trong điều hành chính sách

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Sinh Nhật Tân, Vụ trưởng Vụ Pháp chế - cho biết, trong nhiều năm qua, Việt Nam đã liên tục cải thiện chính sách, công cụ pháp luật để thực hiện quản lý ngoại thương phù hợp với điều kiện hội nhập. Công tác quản lý nhà nước về ngoại thương ngày càng chặt chẽ, thông suốt, minh bạch, hiệu quả hơn.

Song thực tiễn cho thấy, chính sách của Nhà nước trong lĩnh vực này còn nhiều điểm chưa hoàn chỉnh, còn bất cập ở nhiều mặt như: Có quá nhiều các văn bản quy phạm pháp luật cùng quy định quản lý hoạt động ngoại thương dẫn đến sự không tập trung, thiếu sự thống nhất; Việc không có quy định cụ thể dẫn đến sự ổn định của các biện pháp quản lý ngoại thương chưa cao, có khả năng gây cản trở quyền của tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật cũng như gây khó khăn cho các cơ quan quản lý nhà nước có liên quan trong việc áp dụng các công cụ.

Thông tin tổng quan về Luật Quản lý ngoại thương, đại diện Vụ Pháp chế cho biết, để giải quyết tình hình thực tiễn nêu trên, ngày 12/6/2017, Quốc hội đã thông qua Luật Quản lý ngoại thương bao gồm 8 chương, 113 điều và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2018. Luật được xây dựng và ban hành với vai trò là một đạo luật có tính định hướng rõ ràng, phù hợp với yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế nhưng đồng thời cũng đảm bảo cơ quan quản lý nhà nước có đầy đủ các công cụ điều hành một cách linh hoạt trên tinh thần cải cách thủ tục hành chính.

Cụ thể, Luật Quản lý ngoại thương điều chỉnh chủ yếu công tác quản lý nhà nước về ngoại thương, bao gồm: Các biện pháp quản lý, điều hành hoạt động ngoại thương có liên quan đến mua bán hàng hóa quốc; không điều chỉnh, can thiệp vào các hoạt động cụ thể của thương nhân, giữa các thương nhân với nhau; chỉ điều chỉnh là hàng hóa, không điều chỉnh đối tượng dịch vụ. Luật cũng quy định rõ là phải đảm bảo hài hòa, lồng ghép giữa hai nguyên tắc cơ quan nhà nước chỉ được làm pháp luật cho phép và thương nhân được kinh doanh tất cả những gì pháp luật không cấm.

Bên cạnh đó Luật cũng đã dự kiến việc đảm bảo sự linh hoạt trong điều hành khi có quy định về việc tạm ngừng xuất khẩu, tạm ngừng nhập khẩu có thời hạn. Do có tính thời điểm rất cao nên việc áp dụng biện pháp tạm ngừng xuất khẩu, nhập khẩu phải được quyết định theo một quy trình nhanh nhằm kịp thời bảo vệ lợi ích công cộng. Và thẩm quyền quyết định hàng hóa thuộc diện tạm ngừng có thời hạn được giao cho Bộ trưởng Bộ Công Thương…

Cùng với đó, Luật cũng quy định về việc DN được tự chứng nhận xuất xứ hàng hóa theo các Hiệp định thương mại tự do mới được ký kết như Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA).

Vẫn còn nhiều vướng mắc

Đánh giá cao những đổi mới trong Luật Quản lý ngoại thương song đại diện các Cục Hải quan địa phương và DN cho rằng vẫn còn nhiều điều trong Luật cần được làm sáng tỏ.

Đại diện Công ty CP Cơ khí An Giang - cho hay: “DN tạm xuất khẩu máy móc tham gia hội chợ các nước nhưng khi mang về rất khó khăn vì chi phí nhập lại lên đến mấy trăm triệu, với mức này thì cho luôn chứ nhập lại làm gì”.

Đại diện Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh - bổ sung: Có DN sản xuất máy in và đưa đi nước ngoài test thử chất lượng, tuy nhiên con đường trở về khá nhiêu khê. DN muốn đưa máy về xưởng phải xin phép Bộ Công Thương. Lý do, cơ quan quản lý cho rằng DN nhập máy móc đã qua sử dụng. Quy định này không chỉ tạo vướng mắc cho DN mà đến ngay cơ quan hải quan cũng rất khó xử…

Trả lời thắc mắc của DN cũng như hải quan các tỉnh/thành phố về hình thức tạm xuất tái nhập hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) khẳng định, hàng tạm nhập tái xuất có quy định rõ về thời gian xuất khẩu. Nhưng đối với hàng tạm xuất tái nhập không có thời gian cụ thể. DN có thể đăng ký thời hạn với hải quan. Nhìn chung, hàng tạm xuất vẫn nhập về bình thường không cần thủ tục liên quan.

Ngoài vướng mắc về hàng tạm xuất tái nhập, mã HS cũng được xếp vào danh sách gây khó khăn cho DN. Thiếu danh mục xác định mã HS cho hàng hóa dễ dẫn đến sai sót khi khai báo hải quan. Khi sự trên xảy ra nhiều DN phải tiến hành các biện pháp phức tạp như sửa tờ khai, nộp bổ sung hồ sơ, hoặc xin hoàn thuế,… Chưa hết, thời gian qua xảy ra khá nhiều vướng mắc liên quan đến áp mã HS. Doanh nghiệp khai mã HS theo kiểu DN, hải quan áp dụng HS của hải quan. Liên quan đến vấn đề này, Cục Xuất nhập khẩu cho biết, nhằm thuận lợi cho hoạt động xuất nhập khẩu, Chính phủ sẽ ban hành danh mục hàng hóa có mã HS để thuận lợi trong việc áp thuế suất.