Nghề mộc mỹ nghệ Xuân Lộc “tắc” đầu ra

Đối mặt với những khó khăn

Nét độc đáo của sản phẩm mộc mỹ nghệ Xuân Lộc ở chỗ được sản xuất thủ công từ nguyên liệu gốc, rễ cây với nhiều hình dáng đa dạng như: phật Di Lặc, tượng Phúc Lộc Thọ cho đến các hình chim thú, rồng, chim đại bàng, voi, ngựa, sư tử. Các sản phẩm được tạo ra từ quá trình lao động hăng say, cần mẫn, chăm chút với lòng đam mê, nhiệt huyết và mang cả tâm hồn của nghệ nhân, người thợ.

Nhưng vài năm trở lại đây, nghề mộc mỹ nghệ phải đối mặt với nhiều khó khăn về thị trường đầu ra. Do nguồn nguyên liệu gỗ, gốc cây tự nhiên ngày càng cạn kiệt, bên cạnh đó là sự khó khăn về kinh tế, khách hàng ngày càng giảm sút, thị trường ngày càng thu hẹp. Để tồn tại và bán được hàng đòi hỏi mỗi cơ sở sản xuất cần nỗ lực chủ động tìm kiếm thị trường, tạo dựng uy tín, thương hiệu và duy trì đội ngũ thợ giỏi.

Cơ sở mộc điêu khắc Minh Toàn Lộc tại xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc là một trong những cơ sở nổi danh trong làng nghề về đội ngũ thợ có tay nghề cao. Với sự đam mê, óc sáng tạo đã giúp chủ cơ sở này trở thành nghệ nhân giỏi trong lĩnh vực chế tác các sản phẩm mộc mỹ nghệ, đặc biệt là tạc tượng. Cơ sở tiếp nhận các đơn hàng có kích thước lớn và đòi hỏi độ khó về kỹ thuật. Ông Đặng Công Lộc, chủ cơ sở Minh Toàn Lộc đã được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu nghệ nhân vì đã có nhiều đóng góp cho nghề mộc mỹ nghệ tại địa phương. Do tình hình kinh tế khó khăn khiến khách hàng của cơ sở ngày càng giảm sút.

Gỗ mỹ nghệ Đồng Nai là một trong những sản phẩm lưu niệm ưa chuộng của du khách nước ngoài. Ảnh: Internet

Để duy trì hoạt động, tạo công ăn việc làm, giữ chân thợ giỏi của mình, cơ sở này đã một mặt gia tăng uy tín bằng cách đòi hỏi khắt khe hơn về mức độ mỹ thuật và kỹ thuật cao hơn trong sáng tác để đạt được độ tinh xảo nhất làm hài lòng khách hàng. Mặt khác cơ sở cũng tiếp nhận gia công, sửa chữa theo yêu cầu các sản phẩm gỗ mỹ nghệ đã qua sử dụng.

Cũng là người có thâm niên trên 24 năm trong nghề mộc mỹ nghệ, ông Đào Thiện Hùng chủ cơ sở mộc mỹ nghệ Thiện Hùng ở xã Xuân Tâm cũng có thế mạnh về các mô hình tượng có kích thước lớn, như tượng chim thú dùng đặt trong sân vườn. Tuy nhiên ông Hùng cũng cho biết, như các cơ sở khác, hiện cơ sở cũng phải sản xuất đa dạng các mặt hàng mỹ nghệ theo yêu cầu của khách để duy trì hoạt động.

Giải pháp giữ lửa với nghề

Do thị trường ngày càng bó hẹp, để giúp và hỗ trợ các cơ sở mỹ nghệ bán được hàng, tại các kỳ hội chợ, triển lãm do ngành công thương tổ chức, Trung tâm Khuyến công Đồng Nai đã thường xuyên đem các sản phẩm mộc mỹ nghệ của cơ sở đi trưng bày, giới thiệu cho khách tham quan, tìm khách hàng. Không chỉ giúp các cơ sở này tiếp cận thị trường trên địa bàn tỉnh mà còn tạo điều kiện tham quan trao đổi, giao lưu học hỏi các cơ sở mộc mỹ nghệ tại các tỉnh Tây Nguyên.

Bên cạnh đó, hàng năm UBND tỉnh xét tặng danh hiệu nghệ nhân, thợ giỏi nghề, người có công đưa nghề về địa phương, đây không chỉ mang tính động viên tinh thần người thợ mà nó còn được xem như giấy chứng nhận thương hiệu, khẳng định uy tín cơ sở, từ đó cơ sở dễ dàng tiếp cận thị trường. Qua đó, các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp nói chung, mộc điêu khắc nói riêng tồn tại và phát triển. Việc chứng nhận nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân, thợ giỏi nghề còn tạo điều kiện thuận lợi để người thợ giỏi có đủ điều kiện truyền nghề, qua đó động viên khích lệ cho người thợ nghề giữ lòng đam mê và gắn bó, bảo tồn nghề này.

Nhìn chung, nghề mộc mỹ nghệ Xuân Lộc có những nét đặc trưng riêng ở khu vực phía Nam. Việc quan tâm phát triển làng nghề không những tạo đầu ra cho sản phẩm mà còn giải quyết việc làm cho người lao động. Các sản phẩm mộc mỹ nghệ thường được khách du lịch chọn làm quà lưu niệm, nên việc gắn kết giữa sản xuất với du lịch làng nghề có lẽ là hướng đi giúp làng nghề phát triển bền vững.