Nước Anh sẽ tham gia TPP?

Với đề xuất này, theo phân tích của các Trung tâm Thương mại châu Á, có ít nhất 4 vấn đề phải được giải quyết, đó là: (1) Tại sao nước Anh muốn tham gia TPP? (2) TPP có cho phép nước Anh tham gia ở vị trí đầu tiên hay không? (3) Tại sao các thành viên TPP muốn có sự hiện diện của Anh? (4) Khả năng về một thỏa thuận có xảy ra không và khi nào xảy ra?

Có thể nói việc tham gia TPP sẽ giúp nước Anh giải quyết ít nhất hai vấn đề. Thứ nhất, khi Anh rời Liên minh châu Âu, các quan chức đã cam kết đưa ra những thỏa thuận thương mại có lợi. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi thời gian, nỗ lực và nguồn lực. Nước Anh đang phải đối mặt với những trở ngại nghiêm trọng ở cả ba khía cạnh này. Thứ hai, việc tham gia TPP sẽ nhanh chóng đưa ra các hiệp định thương mại chất lượng cao với ít nhất 11 quốc gia khác. TPP sẽ không bù đắp cho những tổn thất ưu đãi của thị trường châu Âu đối với hàng xuất khẩu của Anh, nhưng nhìn chung, các nước thành viên TPP (Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam) hiện không chiếm một phần đáng kể trong danh mục đầu tư của nước Anh. Điều này không có nghĩa là các công ty Anh không được hưởng lợi từ tiếp cận các thị trường như Nhật Bản hay Mexico. Nhưng với tình hình hiện tại, các kết nối tương đối hạn chế giữa Anh với nhiều thành viên TPP, khó chắc chắn rằng thương mại sẽ tăng nhanh đáng kể.

Liệu TPP có cho phép Anh tham gia hay không? Có thể thấy hiệp định này như đã được xây dựng hiện là đặc quyền cho các thành viên APEC. Các thành viên TPP ban đầu đã tạo ra một thỏa thuận thương mại như một con đường hướng tới Khu vực Thương mại tự do Châu Á - Thái Bình Dương (FTAAP). FTAAP được cho là kiến trúc thương mại trong tương lai bao trùm tất cả 21 nền kinh tế thành viên của APEC. TPP, RCEP và Liên minh Thái Bình Dương (PA) ở Mỹ Latinh đều là những con đường để giúp đạt được mục tiêu cuối cùng đó. Hiện tại, tất cả thành viên TPP đều là thành viên APEC. RCEP và PA có cả các thành viên không tham gia APEC. TPP được khởi đầu với sự hỗ trợ của APEC và hầu hết các thông báo chính thức được thực hiện trong các sự kiện lớn của APEC, song không có lý do rõ ràng tại sao TPP phải kết nối với các thành viên APEC. Lời văn của hiệp định TPP cho phép các thành viên không thuộc APEC tham gia. Nước Anh sẽ không bị cấm nếu muốn gia nhập TPP.

Vậy câu hỏi đặt ra là, tại sao các thành viên TPP muốn Anh tham gia TPP? Trong khi nước Anh có động cơ mạnh mẽ để muốn tham gia TPP, thì chưa rõ tại sao các nước Thái Bình Dương muốn mở rộng hiệp định với Đại Tây Dương và Anh quốc. Thị trường Anh không phải là không quan trọng. Việc bổ sung thành viên vào TPP giúp các nước hiện tại phát triển bằng cách tăng quy mô thị trường trong hiệp định. Mặc dù một số thành viên tiềm năng của TPP có thể gặp thách thức khi gia nhập, nhưng nước Anh có thể gặp ít vấn đề hơn so với các quy tắc hiện tại của TPP. Là nước có lịch sử ủng hộ mạnh mẽ thương mại tự do toàn cầu, Anh sẽ tương đối thuận lợi khi chấp nhận tự do hóa thị trường trong phạm vi của hiệp định này. Một mục tiêu cho các thành viên TPP đã giúp thiết lập các quy tắc về thương mại toàn cầu. Có thêm thành viên tham gia hiệp định thì TPP càng trở thành chuẩn mực cho các hiệp định thương mại trong tương lai hoặc có các điều khoản chuyển đổi.

Nhưng khả năng Anh có thể tham gia TPP như thế nào? Đến cuối cùng thì Anh có thực sự tham gia TPP hay không? Điều này là một thử thách. Anh phải hoàn thành một số bước chính trước khi có thể đàm phán thực sự với bất kỳ đối tác nào vì bất kỳ điều gì. Theo đó, Anh phải hoàn tất đàm phán Brexit và quan trọng hơn với TPP, phải xác nhận biểu cam kết độc lập về thuế và dịch vụ trong WTO. Biểu cam kết WTO sẽ tạo cơ sở cho các cuộc thảo luận của TPP. Bất kỳ mức thuế ưu đãi nào cho các thành viên TPP phải có sự cải thiện so với mức thuế quan của WTO. Bản thân TPP cũng phải được hoàn tất khi ký kết cuối cùng. Hiệp định sẽ có hiệu lực sau 60 ngày kể từ khi nước thứ 6 hoàn tất thủ tục trong nước hoặc phê chuẩn. Có thể sẽ vào cuối năm 2018. Các thành viên TPP có thể quyết định chờ đợi để cho phép bất kỳ thành viên mới nào tham gia cho đến khi có nhiều nước (hoặc tất cả) các nước ký bản hoàn thành thủ tục nội bộ.

Các thủ tục gia nhập TPP sẽ đòi hỏi nước Anh phải có các cuộc gặp song phương với từng thành viên hiện tại của TPP. Khi các vấn đề song phương được giải quyết, nhóm sẽ quyết định nước Anh có được gia nhập TPP hay không. Nếu câu trả lời là có thì các cuộc đàm phán sẽ chính thức bắt đầu.

Nước Anh (hoặc bất kỳ thành viên mới nào khác) sẽ không đàm phán về quy tắc. Thay vào đó, các nước làm việc thông qua các kế hoạch cụ thể của từng nước hoặc cam kết về hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, mua sắm chính phủ, doanh nghiệp nhà nước và bất kỳ bảo lưu hoặc yêu cầu cụ thể nào khác mà họ muốn đưa vào.