Tăng cường quản lý cát sỏi, chống đầu cơ tăng giá

Nguy cơ đến năm 2020 không còn cát phục vụ công trình xây dựng

Hiện nay, theo đánh giá của Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) do số lượng và trữ lượng các mỏ cát dần cạn kiệt, một số địa phương có nhu cầu sử dụng cát lớn nhưng không có nguồn cát tại chỗ; một số địa phương chưa quan tâm đúng mức đối với công tác quản lý khai thác sử dụng cát và tài nguyên, chưa có biện pháp ngăn chặn đầu cơ, tích trữ cát xây dựng trái phép... dẫn đến giá cát xây dựng biến động lớn ảnh hưởng đến tiến độ các dự án đầu tư xây dựng và các hợp đồng theo đơn giá cố định, hợp đồng trọn gói.

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, giá cát sỏi trong thời gian qua luôn có sự biến động do tình trạng thiếu hụt nguồn nguyên liệu này.

Vụ Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) đánh giá, hiện nguồn khai thác cát được cấp phép hợp pháp chỉ đáp ứng được khoảng 60 - 65% nhu cầu xây dựng tại các đô thị lớn, những vùng kinh tế phát triển cần đẩy mạnh hạ tầng giao thông.

Dự báo số lượng cát được sử dụng sẽ ngày càng tăng cao hơn, sẽ đạt 130 triệu m^₃/năm vào năm 2020 trong khi cách đây 2 năm nhu cầu cát xây dựng còn ở mức khoảng 92 triệu m^₃. Theo đó, nhu cầu từ năm 2016 - 2020 cần 2,1 đến 2,3 tỉ m^₃ cát. Trong khi đó, trữ lượng dự báo hiện nay chỉ hơn 2 tỉ m^₃.

Điều đáng lo từ một con số ước tính khoảng 35 - 40 triệu m^₃ cát mỗi năm hiện đang được sử dụng vào các công trình xây dựng, công trình giao thông thuộc diện không rõ nguồn gốc hay gọi cách khác là cát tặc, cát lậu.

Với mức độ sử dụng cát như hiện nay, nhiều ý kiến lo ngại đến năm 2020 sẽ không còn cát phục vụ công trình xây dựng.

Nghiên cứu kỹ thuật đảm bảo đủ nguồn cung thị trường

Trước tình trạng này, vừa qua, Chính phủ đã có Thông báo số 135/TB-VPCP về về tình hình giá cát xây dựng biến động lớn ảnh hưởng đến việc thực hiện hợp đồng xây dựng. Theo đó, để bảo đảm triển khai thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi và bảo đảm phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, sử dụng tài nguyên hiệu quả, tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành các công trình, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các Bộ, ngành và địa phương tập trung thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 325/TB-VPCP về nhiệm vụ, giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi. Tăng cường quản lý cát sỏi tại các địa phương, nhu cầu sử dụng, khai thác, vận chuyển làm vật liệu xây dựng và vật liệu san lấp; thường xuyên nắm thông tin về giá cả, nguồn cung, chống việc đầu cơ, tích trữ để tăng giá.

Các Bộ, ngành, địa phương thực hiện một số giải pháp sử dụng cát nhân tạo thay cát tự nhiên, tiến tới không sử dụng cát tự nhiên vào mục đích san lấp.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng giao Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương và các Bộ, ngành liên quan tăng cường triển khai thực hiện Quyết định số 452/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án đẩy mạnh xử lý, sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng và trong công trình xây dựng, trong đó có sử dụng tro, xỉ làm vật liệu san lấp thay thế cát tự nhiên; Phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành trong quý I/2018 "Chỉ dẫn kỹ thuật sử dụng tro, xỉ nhiệt điện trong san lấp cho công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp". Nghiên cứu sử dụng cát nhiễm mặn làm vật liệu xây dựng và san lấp. Hoàn thiện tiêu chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế kỹ thuật sử dụng cát nhân tạo làm vật liệu xây dựng.

Đối với các thành phố Hà Nội, Hồ Chí Minh và một số địa phương có nhu cầu sử dụng cát lớn, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương tổng hợp nhu cầu cụ thể, lập quy hoạch và kế hoạch cung ứng sử sử dụng cát, sỏi làm vật liệu xây dựng để chủ động trong việc đáp ứng nhu cầu cát, sỏi cho xây dựng và san lấp.