​​Thay đổi tư duy đầu tư

Ông có thể cho biết năng lực cũng như công nghệ đang được DN sản xuất thép trong nước áp dụng và đầu tư?

Theo tính toán, tiêu thụ thép bình quân đầu người những nước công nghiệp phát triển đều trên 500-600 kg/người/năm, điển hình như Hàn Quốc trên 1.000 kg/người/năm, Thái Lan 350 kg/người/năm. Trong khi đó, năm 2016, mức tiêu thụ thép của Việt Nam mới đạt 240kg/người. Như vậy, ngành thép vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển, phục vụ ngành công nghiệp như đóng tàu, chế tạo máy, hóa chất, hóa dầu và xây dựng cơ sở hạ tầng…

Hiện tại, nhu cầu tiêu thụ thép Việt Nam mới chỉ chiếm 60-70% công suất thiết kế (từng loại sản phẩm có tỷ lệ khác nhau). Để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của nền kinh tế, tiêu thụ thép sẽ tăng 10-15%/năm trong những năm tiếp theo. Như vậy, dự kiến, 3-4 năm nữa, cung - cầu thép sẽ cân bằng.

Trước thực tế này, một số DN lớn, đủ năng lực về tài chính đã "nhìn xa trông rộng", đầu tư dây chuyền sản xuất, đổi mới công nghệ nhằm tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm nội địa và làm tốt hơn công tác bảo vệ môi trường (BVMT). VSA luôn ủng hộ các DN thành viên nếu có điều kiện phát triển, mở rộng sản xuất. Một mặt, tạo hiệu quả trong SXKD, mặt khác, đóng góp cho sự tăng trưởng kinh tế đất nước, tạo việc làm cho xã hội.

Ông đánh giá như thế nào về công tác BVMT trong hoạt động sản xuất thép hiện nay, đặc biệt tại những nhà máy có công nghệ, máy móc cũ, dễ gây ô nhiễm môi trường?

Sau sự cố môi trường biển của Formosa, cộng đồng xã hội chú ý nhiều hơn tới vấn đề BVMT của các dự án thép. Cùng với đó là sự hội nhập sâu rộng, sức ép cạnh tranh giữa các DN thép ngày càng lớn… Từ những bất cập trên, chủ đầu tư các nhà máy thép càng phải thận trọng và quan tâm nhiều hơn tới công tác BVMT nếu muốn dự án tồn tại và hoạt động hiệu quả.

Đối với những nhà máy thép đã hoạt động lâu năm, nếu hệ thống thiết bị xử lý BVMT không đáp ứng được các quy chuẩn phát thải ngành thép (khí/rắn/lỏng) buộc DN phải đầu tư bảo dưỡng hoặc thậm chí thay mới để tuân thủ các quy chuẩn Việt Nam và quy chuẩn về vệ sinh - an toàn môi trường lao động. Còn các dự án đầu tư mới, DN thường dành 30% tổng vốn đầu tư cho thiết bị BVMT; diện tích trồng cây xanh trên 20% tổng diện tích nhà máy; sử dụng nước tuần hoàn 95 - 98%. Đó là những thay đổi lớn trong tư duy của các nhà đầu tư ngành thép.

Công tác BVMT trong sản xuất thép được người dân cũng như cơ quan quản lý đặc biệt quan tâm. Theo ông, những dự án gây ô nhiễm môi trường, cần được xử lý như thế nào?

Sự quan tâm của cộng đồng tới công tác BVMT là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết. Bất kỳ ngành sản xuất nào trong nền kinh tế cũng luôn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn và tác động tiêu cực tới môi trường nếu không được quan tâm đúng mức. Tuy nhiên, tác động tiêu cực tới môi trường do sản xuất thép gây ra hoàn toàn có thể giảm thiểu được bằng các giải pháp khoa học - công nghệ. Thế giới đã chứng minh, các nhà máy thép lớn của Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga, Mỹ… được đặt tại những thành phố lớn gần biển nhằm tận dụng lợi thế về vận chuyển nhưng vẫn thỏa mãn yêu cầu về BVMT.

Đối với DN trong ngành, tôi chỉ xin lưu ý, không chỉ các cơ quan quản lý nhà nước mới có quyền đóng cửa nhà máy mà cộng đồng dân cư xung quanh cũng có thể tác động yêu cầu tạm dừng hoạt động nếu DN sản xuất không làm tốt công tác BVMT.

Để giải quyết tốt vấn đề môi trường và an toàn trong sản xuất thép, ông có đề xuất hay kiến nghị gì tới cơ quan chức năng?

Đối với công tác BVMT và an toàn trong sản xuất thép, DN không thể lơ là mà phải quan tâm đặc biệt. Hiệu quả kinh tế cao hơn sẽ giúp cho DN có điều kiện tái đầu tư BVMT thông qua áp dụng giải pháp sản xuất sạch hơn; tiết kiệm năng lượng; tái sử dụng, tái chế và tuần hoàn chất thải. Khi đặt chất thải vào đúng vị trí – đây sẽ là nguồn tài nguyên cho việc sản xuất sản phẩm khác.

Doanh nghiệp sản xuất thép trong nước đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại

VSA cũng đề nghị các cơ quan quản lý: Thứ nhất, duy trì định kỳ kiểm tra (hoặc đột xuất nếu có dấu hiệu vi phạm) công tác BVMT, an toàn lao động. Thứ hai, với các cơ sở trong danh sách kiểm soát môi trường trọng điểm cần lựa chọn đúng các thông số cần kiểm soát "Online" cho phù hợp. Thứ ba, bồi dưỡng, nâng cao nhận thức và năng lực cho người thừa hành công vụ, tránh nhầm lẫn giữa chất thải nguy hại và chất thải thông thường hoặc ngược lại, gây phiền toái cho DN. Thứ tư, nếu DN có dự án đầu tư trang thiết bị công nghệ cho công tác BVMT hoặc an toàn lao động, đề nghị các cơ quan chức năng tạo điều kiện cho DN tiếp xúc với nguồn vốn vay có lãi suất thấp để bảo đảm hiệu quả đầu tư. Thực tế, đầu tư cho công tác BVMT vốn ít sinh lời một cách cụ thể nhưng lợi ích nhiều khi không tính đếm bằng tiền được.

Xin cảm ơn ông!