CôngThương - Doanh nghiệp nào hưởng lợi?
Mặc dù đợt điều chỉnh tỷ giá lần này không nằm ngoài dự đoán của nhiều tổ chức, chuyên gia, cũng như tín hiệu từ thị trường. Tuy nhiên, với mức điều chỉnh tăng kỷ lục như vừa qua đã phần nào gây “sốc” cho các doanh nghiệp và người tiêu dùng. Hệ lụy của đợt tăng giá này đã tác động không nhỏ lên thị trường tiền tệ, mà cụ thể giá vàng và USD thị trường tự do đã ồ ạt leo thang.
Tính đến hết ngày 18/2/2011, giá vàng đã nhảy lên mức kỷ lục khi nhiều doanh nghiệp kim hoàn nâng mức giá niêm yết lên 37,5 triệu đồng/lượng, trong khi USD cũng vượt qua mức 1 USD = 22.250 VND. Việc tỷ giá tăng mạnh đã khiến các doanh nghiệp nhập khẩu, sản xuất trong nước điêu đứng, trong khi các doanh nghiệp xuất khẩu lại có phần “hả hê” sau đợt tỷ giá tăng.
Ông Nguyễn Đình Mạnh, GĐ Công ty TNHH Đầu tư & Phát triển Công nghệ máy tính Gia Phát (Hà Nội) - cho biết: Bước qua những tháng đầu năm 2011, tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này vốn đã ảm đạm nay lại thêm bất lợi bởi tỷ giá tăng mạnh. Hiện các ngân hàng thương mại (NHTM) nâng tỷ giá giao dịch bán ra lên mức 20.900 đồng/USD, trong khi thị trường bên ngoài vượt qua con số 22.000 đồng/USD. Nếu làm một phép tính đơn giản cũng thấy được rằng, cứ 1 USD chúng tôi phải bù thêm gần 2.000 đồng, và còn cao hơn khi phải mua ngoài chợ đen. Thử hỏi nếu mỗi lần nhập một lô hàng vài triệu USD, chúng tôi sẽ thiệt hại như thế nào. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp nhập khẩu vẫn không thể mua đủ đồng USD để giao dịch cho đối tác. Chính điều này đã dẫn tới hệ quả là lợi nhuận của doanh nghiệp giảm sút, người tiêu dùng phải chịu một chi phí cao hơn để mua được sản phẩm.
Bà Phó Nam Phượng, Phó Tổng giám đốc, Tổng công ty nông nghiệp Sài Gòn - cho rằng: Tỷ giá USD tăng gây rất nhiều bất lợi cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực chăn nuôi, do nguyên liệu thức ăn phần lớn phải nhập khẩu và thanh toán bằng USD. Chính vì giá thức ăn liên tục tăng đã kéo theo giá thành chăn nuôi (heo, gia cầm, thủy sản) cũng tăng khoảng 30%. Nhưng khi bán ra thị trường chúng tôi không được tăng giá mà phải thực hiện chương trình bình ổn giá theo sự chỉ đạo của nhà nước, vì vậy, việc kinh doanh làm ăn thua lỗ là điều không thể tránh khỏi. Để giải quyết tình trạng này, công ty sẽ phải tập trung xây dựng những vùng nguyên liệu để hạn chế nhập khẩu. Cụ thể, công ty đang có chiến lược xây dựng những vùng trồng bắp tại Lào và Campuchia.
Còn ông Võ Trường Thành, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn kỹ nghệ Gỗ Trường Thành: Tỷ giá USD tăng gây bất lợi cho những doanh nghiệp nhập khẩu, nhưng ngược lại, đây lại là một yếu tố vô cùng thuận lợi đối với các doanh nghiệp sản xuất trong nước. Bởi vì, khi tỷ giá tăng lên, giá các sản phẩm nhập khẩu sẽ tăng lên, trong khi sản phẩm được sản xuất trong nước giá không thay đổi. Khi đó, người tiêu dùng sẽ lựa chọn những sản phẩm có giá tốt hơn để mua. Mặt khác, ở Việt Nam hiện nay, các mặt hàng nhập khẩu chủ yếu là “xa xỉ phẩm”, những sản phẩm cao cấp, dành cho đối tượng người tiêu dùng cao cấp, đã được xác định. Đối với họ, mức giá cũng không phải là vấn đề quan trọng khi họ sẵn sàng bỏ ra một món tiền rất lớn để có thể sở hữu nó. “Riêng đối với Trường Thành, nhập khẩu chỉ chiếm 20% kim ngạch xuất khẩu. Do vậy, khi tỷ giá tăng, chúng tôi lại có lợi nhiều hơn” – ông Thành nói.
Còn đó tâm lý bất ổn
Tuy nhiên vấn đề quan trọng hơn là tâm lý bất ổn của người dân. Vì trên thực tế trong những ngày qua, giá đô la bị đẩy lên cao là do người dân đổ xô đi mua chứ rất ít các doanh nghiệp hay các nhà đầu tư gom đô la. Một số lãnh đạo ngân hàng lo lắng: việc tăng tỷ giá đô la cùng với lãi suất tiền gửi đô la cao tính ra cũng xấp xỉ với lãi suất tiền đồng nên dễ xảy ra tâm lý người dân sẽ rút tiền và tập trung mua đô la để gửi tiết kiệm thay vì gửi tiền đồng lãi suất cao như thời gian gần đây. Và như vậy lãi suất huy động tiền đồng khó mà giảm dẫn đến lãi suất cho vay vẫn ở mức cao, là trở ngại lớn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Lo lắng đó hoàn toàn có cơ sở khi trên thực tế hiện nay dù không công khai nhưng các NHTM đã vào cuộc đua lãi suất huy động tiền đồng mới. Lãi suất gửi tiền đồng hiện phổ biến ở mức 16 đến 16,5% /năm cho thời hạn 3-6 tháng. Thậm chí ở những ngân hàng hạng trung chỉ gửi vài trăm triệu cũng đạt được mức lãi suất thỏa thuận như trên. Còn một số ngân hàng nhỏ, mặc dù không công khai mức lãi suất huy động nhưng vẫn sẵn sàng đưa ra mức lãi suất thỏa thuận cho khách hàng lên đến 17%/năm và khi đó mức lãi suất cho vay có thể lên đến 20-22%.
Việc tăng tỷ giá USD được hiểu như một cách để Ngân hàng Nhà nước tăng thêm nguồn dự trữ ngoại hối (vì khi USD tăng giá, người dân sẽ bán ra nhiều hơn), qua đó phần nào làm giảm lãi suất cho vay đối với các doanh nghiệp. Nhưng thực tế với mức lãi suất cho vay như hiện nay sẽ rất khó cho doanh nghiệp. Vì nếu muốn tồn tại doanh nghiệp phải có lãi ít nhất từ 25-30%, mà đó là điều không tưởng đối với các doanh nghiệp trong thời buổi kinh tế còn gặp nhiều khó khăn như hiện nay, và doanh nghiệp khó khăn sẽ ảnh hưởng đến cả nền kinh tế nói chung. Vì vậy, việc điều hành chính sách tiền tệ cần phải linh hoạt, công tác dự báo, tạo dư luận, có định hướng cụ thể cho các doanh nghiệp cần phải rõ ràng, tránh gây biến động lớn là điều cần làm vào lúc này.