Tin Khu Vực
CôngThương - Nhiều chính sách của Nhà nước đã có tác động lớn đến ngành Cơ khí, ông có thể cho biết cụ thể?
Quyết định số 186/2002/QĐ-TTg ngày 26/12/2002 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển ngành cơ khí Việt Nam đến năm 2010, tầm nhìn tới 2020. Với mục tiêu đến năm 2010 phải đảm bảo được 40-45% nhu cầu cơ khí trong nước và có thể xuất khẩu (XK) khoảng 30-35%.
Đến thời điểm hiện tại, tuy mới đạt được 20-25% nhu cầu trong nước và khoảng 15% cho XK, nhưng ngành Cơ khí đã đạt được những thành tựu đáng kể, nhờ những chính sách và cơ chế đặc biệt của Chính phủ.
| Hình thức tổng thầu EPC (còn được gọi là thực hiện dự án theo phương thức chìa khóa trao tay) là hình thức thực hiện hợp đồng trọn gói từ thiết kế (Engineering), mua sắm thiết bị (Procurement) và xây dựng(Construction). |
Có thể nói “bàn tay hữu hình” của Nhà nước đã tạo cú hích lớn cho ngành Cơ khí. Với công nghiệp tàu thủy, trước đây chúng ta chỉ đóng được tàu trọng tải nhỏ khoảng 3.000 tấn, nhưng sau khi nhận được đơn đặt hàng của Chính phủ, chúng ta đã đóng được những con tàu trọng tải lớn từ 6.500 tấn, rồi hơn 10.000 tấn, 53.000 tấn và 100.000 tấn.
Với ngành ô tô cũng vậy, sau khi có đơn đặt hàng và hưởng nhiều ưu đãi, ngành công nghiệp ô tô đã dần chiếm lĩnh được thị phần xe tải nhẹ, xe khách, xe buýt với một số tên tuổi nổi lên như: VINAXUKI, Trường Hải, TMT, SEMCO…
Ở lĩnh vực cơ khí thủy công, các doanh nghiệp (DN) trong nước cũng giành được thắng lợi lớn. Tôi còn nhớ thời điểm bắt đầu làm công trình Thủy điện Sơn La, Hiệp hội DN cơ khí đã đề xuất với Chính phủ cho phép các DN cơ khí trong nước đảm nhiệm mảng cơ khí thủy công.
Đề xuất này khi ấy cũng vấp phải nhiều ý kiến: DN trong nước làm cơ khí thủy công liệu có đảm bảo an toàn của dòng chảy hay không?
Nhưng sau khi xem xét năng lực một số cơ sở như Quang Trung, MIE, COMA, LILAMA, Chính phủ đã quyết định giao khoảng 50% khối lượng cơ khí thủy công tại Thủy điện Sơn La cho các DN trong nước.
Sau đó, Chính phủ còn cho thêm cơ chế 797 - 400 đối với các dự án thuỷ điện khởi công năm 2003 đến năm 2005, ban hành theo văn bản số 797/CP-CN ngày 17/6/2003 và số 400/CP-CN ngày 26/3/2004 của Thủ tướng Chính phủ, giao cho các nhà thầu trong nước đảm nhận việc thiết kế, chế tạo cơ khí thủy công cho 12 công trình thủy điện trong nước.
Từ khi được giao việc, các DN đã tự đi học thiết kế, chế tạo cơ khí thủy công, dần xây dựng được lực lượng trong nước. Với cơ khí thủy công, đây có thể xem là một thắng lợi. Nếu không có bàn tay của Nhà nước, không biết đến bao giờ các DN trong nước mới làm được như vậy.
Quan trọng hơn là chúng ta đã trưởng thành lên nhờ bước đầu làm tổng thầu EPC. Mặc dù phải thừa nhận, EPC thực sự là một khó khăn, thử thách lớn nhưng đã có nhiều bài học được rút ra và chúng ta phải trả “học phí” cho bước đầu bỡ ngỡ của “kẻ” tập sự. Nhưng nếu như không có EPC của Nhiệt điện Uông Bí ban đầu, thì khả năng làm những công trình lớn như Nhà máy điện Cà Mau và Nhiệt điện Nhơn Trạch rồi Nhiệt điện Vũng Áng là không thể.
Chúng ta đã có nhiều kinh nghiệm cho bước đầu làm tổng thầu EPC, theo ông, cần có cơ chế như thế nào để các DN trong nước tham gia sâu hơn nữa vào sân chơi này?
Đây là trăn trở của hiệp hội cũng như các DN cơ khí. Ngày 17/3/2011, Hiệp hội DN cơ khí đã có công văn số 16/CV-HHCK gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị cơ chế, chính sách áp dụng cho các dự án nhà máy nhiệt điện.
Theo đó, Hiệp hội DN cơ khí Việt Nam nhận thấy, ngoài các nhà máy đã hoặc dự kiến giao cho LILAMA làm tổng thầu, cần để các DN trong nước có điều kiện tham gia thực hiện một số hạng mục.
Đặc biệt, các hạng mục công việc có thể tách ra thành các gói thầu độc lập trong nước thực hiện như: hệ thống cung cấp than; nhà máy xử lý nước và xử lý nước thải; hệ thống lọc bụi tĩnh điện; nhà máy khử lưu huỳnh; hệ thống thải tro, xỉ; hệ thống cung cấp dầu, ống khói…
Hiệp hội cũng kiến nghị, phần kết cấu thép đi kèm với gói thiết bị chính trong nước hoàn toàn có thể thực hiện được, do vậy cần có điều kiện với nhà thầu chính trong việc tách phần kết cấu thép này để trong nước làm trong trường hợp họ trúng thầu.
Tin vui là kiến nghị này của Hiệp hội đã được Chính phủ lắng nghe. Ngày 17/5/2011, Thủ tướng chính phủ đã có Chỉ thị số 734/CT-TTg về chấn chỉnh công tác quản lý đối với các gói thầu EPC.
Trong đó nhấn mạnh, đối với các chủ đầu tư, bên mời thầu khi lập kế hoạch đấu thầu phải cân nhắc việc phân chia thành các gói thầu EPC, trường hợp có thể thì tách thành các gói thầu riêng biệt như tư vấn (E); cung cấp thiết bị, vật tư (P) và xây lắp (C) hoặc tách thành gói thầu tư vấn, cung cấp vật tư, thiết bị (EP) và gói thầu xây lắp (C) để tạo điều kiện cho các DN trong nước có thể tham gia đấu thầu và thực hiện gói thầu. Đặc biệt, gói thầu EPC mà khả năng các nhà thầu trong nước đảm nhận được trên 50% khối lượng công việc, thì không được tổ chức đấu thầu quốc tế mà tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước…
Những tín hiệu đáng mừng từ Chỉ thị 734/CT-TTg đã được các DN cơ khí trong nước hồ hởi đón nhận, mở đường cho việc tham gia sâu hơn vào các gói thầu EPC. Đây cũng là một quyết sách đúng đắn của Nhà nước, chung tay góp phần đưa ngành Cơ khí trong nước đi lên.
Xin cảm ơn ông!
Phiên bản di động