Thực hiện đồng bộ chính sách phát triển vùng đồng bào DTTS

Cần thêm nguồn lực cho phát triển hạ tầng vùng DTTS, miền núi

Vốn thực hiện chính sách còn chậm, hạn hẹp

Theo báo cáo giám sát của Hội đồng Dân tộc, tình hình đời sống, kinh tế, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng DTTS, miền núi trên cả nước cơ bản ổn định. Các vấn đề an sinh xã hội, thực hiện các chính sách dân tộc tiếp tục được quan tâm, chỉ đạo. Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương vùng dân tộc thiểu số, miền núi năm 2017 vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Vấn đề cốt lõi để phát triển sản xuất, giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số triển khai chậm và chưa rõ hiệu quả. Nhiều địa phương gặp các khó khăn phát sinh do ảnh hưởng của thiên tai, bão lụt, biến đổi khí hậu, hạn hán, xâm nhập mặn. Ðiều này đã tác động lớn đến sản xuất, đời sống, sinh hoạt của người dân trong đó có đồng bào vùng DTTS, miền núi, nhất là địa bàn các tỉnh miền núi phía Bắc (Yên Bái, Lai Châu, Lào Cai, Sơn La) và một số vùng thuộc Ðồng bằng sông Cửu Long…

Nguyên nhân của những hạn chế trên, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Nguyễn Lâm Thành cho biết, qua giám sát của Quốc hội cho thấy, hiện một số đề án, chính sách đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt nhưng đến nay chưa được bố trí vốn để triển khai thực hiện, hoặc được bố trí vốn hạn hẹp, chưa đáp ứng theo kế hoạch được duyệt. Kinh phí từ ngân sách địa phương rất hạn chế. Bên cạnh đó, công tác quản lý nhà nước, sự phối hợp giữa các bộ, ngành trong triển khai, hướng dẫn thực hiện chính sách dân tộc còn hạn chế. Công tác theo dõi địa bàn, nắm bắt tình hình vùng DTTS, miền núi của các bộ, ngành và địa phương chưa sâu sát, chậm tham mưu, đề xuất giải quyết những vấn đề phát sinh, nhất là việc đánh giá tiến độ thực hiện nhiệm vụ, chưa chỉ rõ những khó khăn vướng mắc cần giải quyết.

Đề xuất ban hành bộ tiêu chí mới về phân định vùng DTTS

Để có căn cứ hoạch định chính sách, tạo các điều kiện, cơ chế đầu tư phát triển kinh tế, xã hội đối với vùng DTTS, miền núi, Chính phủ đã có chủ trương và tổ chức thực hiện phân định địa bàn miền núi, vùng cao; phân định vùng DTTS, miền núi theo trình độ phát triển. Việc phân định theo trình độ phát triển là cơ sở để thực hiện các chính sách cho đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ sản xuất, ổn định đời sống, xóa đói, giảm nghèo; đồng thời áp dụng để thực hiện các nội dung chính sách về giáo dục, y tế, bảo đảm an ninh xã hội khác.

Tuy nhiên, sau một thời gian áp dụng, cách phân định xã, huyện, tỉnh là miền núi, vùng cao và phân định vùng DTTS, miền núi theo trình độ phát triển đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, áp dụng không thống nhất. Một số tiêu chí, yếu tố đặc thù về địa hình, địa chất, thổ nhưỡng, khí hậu có tác động thường xuyên tới sản xuất và đời sống của cư dân chưa được thể hiện...

Bên cạnh đó, trong các tiêu chí phân định cấp xã, thôn bản vùng DTTS, miền núi thành 3 khu vực, tiêu chí tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo là quan trọng số một, có ý nghĩa quyết định. Tuy nhiên, căn cứ này lại luôn có sự biến động hàng năm (chưa kể đến mức độ tin cậy và độ chính xác của kết quả đánh giá hộ nghèo của cơ sở), trong khi tính ổn định của bộ tiêu chí phân định là 5 năm, dẫn đến một số bất cập trong thực hiện chính sách đầu tư và thụ hưởng chính sách xã hội của rất nhiều đối tượng liên quan… Tại hội nghị, Hội đồng Dân tộc của Quốc hội đề xuất với Chính phủ bổ sung, sửa đổi, ban hành bộ tiêu chí mới kèm các giải pháp thống nhất nhiệm vụ phân định đơn vị hành chính và địa bàn có các khó khăn đặc thù.